ATTO UNICO Prefazione Personaggi Glossario Ringraziamenti Autore
FAME E PIDUCCHJ di Tonino Canonico

Quadro precedente     SECONDO QUADRO    Quadro seguente

Pasquale entra in cucina

Pasquale (entrando, rivolgendosi agli ospiti) "E 'cchi d'è? E' mùartu ancùnu lùpu a'r'a muntàgna? Bonasìra, bonasìra, bùanivinùti!"
Fiorina "Bonasìra, cùmpa Pascà!"
Francesco "E bùanutruvàtu!"
Vittorio (a sua volta) "Bonasìra".
Pasquale (rivolto alla moglie) "E tu, nun ci'ha offèrtu nènti all'òspiti! Màncu nu bicchìer' i vinu? (poi, notando lo stato alterato di Concetta) Ma 'cchì tìani, Cuncè, sàcciu cùmi ti vìju!"
Concetta (al marito)"E sàcciu 'cchì tìagnu! Tìagnu ca ci'àma fà na vèsta nòva a 'Mmaculatèddra!"
Pasquale "E 'r' a misèria, mugliè! E 'ppì chìssu tìani 'sta facc'i funiràli! Màncu si n'èra mùart'u ciùcciu, ca mànc'avìmu! Vabbè ca sìmu pòvari, ma 'ntùttu 'ntùttu! Si ni tèna di bisùagnu, ci' a facìmu na vèsta nòva, bèll 'i papà!"
(si avvicina alla figlia e le cinge le spalle con un braccio)
Concetta (rivolta al marito, con tono acido) "Sìni, sì! Accarizzàlla pùru, 'sta mal'ammìerita! Accarizzàlla!"
Pasquale (rivolto alla moglie, avvicinandosi) "Ma inzòmma, si pò sapì ch'è succèssu, sì o nò?"
Concetta "È succèssu ca ci'àma fà na vèsta nòva, a'r'a signurìna, ca chìra ca tèna li và sh-trìtta, tùtt' a 'nn' a vòta! Sapìmu picchì?!"
Pasquale (guarda la moglie, poi guarda la figlia, poi Francesco ed incomincia a capire) "Cùmi?! Cùmi?!? (si avvicina minaccioso alla figlia, che arretra, ma Concetta si frappone fra i due) Disgrazzijàta, cùm'ha putùtu fà na cos'i chìssa a 'mmìja! Dìssunurata!!! (Allora si rivolge verso Francesco, ma Fiorina si mette davanti al figlio, che intanto si è alzato)
E tu, dìssonestu, vìani 'ccà ca ti scànnu cùm'a 'nnu pùarcu!" (mette la mano alla tasca posteriore dei pantaloni per prendervi il coltello, ma Fiorina lo blocca, aggrappandoglisi al braccio)
Fiorina "Nòni, cùmpa Pascà, fèrmati, 'ppì l'ànima d'ì mùarti! 'Cchì vulèrasi fà, na pazzìja arràssu sìja! E 'ppù, dòppu c'avèrasi ammazzàtu, 'cchì ci' avèrasi risòltu? Nu nipùti òrfanu t'avèradda nàsci? E vussurìja 'nta nu fùnn' i càrciri? 'Un sìja 'mmàji! Càlmati mò, càlmati! Ca tùttu si cònza! Càlmati, ca sùl' a'r'a mòrti 'un c'è ripàru! Assèttati, assèttati, ca quèta quèta n'arraggiunàmu!"
Pasquale (sedendosi, ma ancora abbastanza alterato, si rivolge a Vittorio) " E tu, cùmpa Vittò, 'cchì dìci? Bèll'aducazijòni ca ci'ha dàtu a 'stù dilinquènt' i fìgliuta!"
Vittorio (rimanendo seduto ed alzando una mano) "A 'mmìja m'àta parrà sùl' i zappa, d'u rìast'un ni vùagliu capìsci nènti!"
Pasquale "Ma và ti frìca tu e 'r'a zappa! Ma chìss'è ciùatu d'u 'ntùttu! U fìgliu m'arruvìnad' a famìglia e d' ìddru pènza a'r'a zappa! Ma ìju t'a jìattu 'ncàpu na zappàta, a 'ttìja ed'a fìgliuta, fricatìnni!" (fa il gesto d'alzarsi, ma a bloccarlo sono le parole di Francesco che, portandosi di fronte a Pasquale, gli si rivolge rispettosamente)
Francesco "Si m'u pirmittìti, cùmpa Pascà, pàrru ìju, ca sìgnu stàtu ìju a cumbinà u guàju; ca pàtrima nun ci cùrpa 'nnènti 'nta 'stù 'mpìcciu e nènti 'ccì po' fà.
U sàcciu c'hàju sbagliàtu, ca, si si putìssa, vulèra c'un fùssa màji succèssu, ma purtròppu è succèssu, e mò àma pinzà sùlu a nì putì 'nzurà u 'cchiù prìastu possìbbili!!"
(si rivolge ad Immacolata tendendole la mano. Lei si avvicina, gli prende la mano e rimane al suo fianco) "U fàttu è, cumpa Pascà, ca 'Mmaculatèddra ed ìju ni vulìmu tròppu bèni e 'ppì chìssu ca, pùru c'un c'èra l'intenziòni, è capitàt' u guàju! Mò chì cì putìmu fà, davèru n' àm' ammazzà? L'importanti ghè ca ni vulìmu bèni seriamènti e sùp' a 'cchìssu ci putìti minà 'ccù na màzza, ca pù, p'u rìastu, chìjanu chìjanu i problèmi si risòlvanu. A nùa u lùss' un ni sèrvadi, ca ni bàstad' u nicissàriju.
E pù futùru, nun vi prioccupàti, ca a bòna vuluntà nun mi mànca, a salùti grazi'a 'Ddìju nimmènu e'r'a fatìga nun mi fèta. Tranquillizzàtivi, cùmpa Pascà, ca a 'Mmaculatèddra (la guarda) a vùagliu bèni veramènti! Appirciò, (abbassa la testa) pirdunàtimi e binidicìtini u stèssu, c'addùvi c'è 'r'u 'bbèni, pùr'u Patritèrnu ajùta, 'un bìnn'incarricàti!"
Pasquale (fissa a lungo Francesco, ma si vede che è favorevolmente colpito dalle buone parole e dal contegno serio del giovanotto. Rendendosi conto che la figlia è così ben decisa al suo fianco, fa un passo verso i due dicendo, con un mezzo sorriso)
"E vabbè, dilinquènti assassìnu!
(mette una mano sulla spalla di Francesco e rivolgendosi alla moglie)
Vò 'ddì ca di stasìr'avànti, avìmu nu fìgli' i 'cchjù!" (così dicendo abbraccia i due ragazzi)
(Un sospiro di sollievo da parte di Concetta e Fiorina. Tutti in piedi. Seguono abbracci generali)
Fiorina "Bèni! Bràv' a 'ccùmpa Pascàli! Accussì si fà!"
Concetta "Angiuli d'u Paravìsu, mènu màli ch'è finìta 'bbòna! (sparita la tensione, l'atmosfera diventa gioiosa ed ognuno si risiede, prendendo posto alla meglio. Immacolata raggiunge Francesco sulla cassapanca ed i due si sorridono contenti) Bèh, mò 'cci vò veramènti chìru bicchìeri i vìnu, 'ppì bùan'agùriju!" (si avvia a prendere il fiasco)
Pasquale "Sìni mugliè, e purtàllu d'u 'bbùanu, m'arricummànnu!"
(Concetta porta un fiasco di vino e riempie i bicchieri che nel frattempo Immacolata si era affrettata a prendere nella credenza) A'r'a salùti!
(guardando la figlia e Francesco alza il bicchiere) 'Ppì cìent'ànni, sèmpi cuntiènti!"
Concetta "Sèmpi cuntìenti, figli mìja, sèmpi cuntìenti!"
Fiorina "Sèmpi cuntìenti, cùmi vi disiddiràti vùa!"
Vittorio (sbrigativamente) "Salùti, salùti!" (e beve d'un fiato, imitato da tutti)
Pasquale "Bèh, mò comùnque, fìgli mìja, u probblèma rimàna, ca a cappèddra è pòvara, u vidìti (abbraccia con lo sguardo la misera stanza) e pùru ca vùa nun vulìti u lùssu, ma u sapìti quanti cosi cì vùano 'ppì fà nu matrimòniju? Pùru facìannu a'r'a 'bbòna, m'addùvi i pigliàmu i sòrdi 'ppì vi fà 'nzurà?"
Fiorina "Ohi, cùmpa Pascà! Vò 'ddì ca ni mungìmu, ni sh-tringìmu e'r'i sòrd' i facìmu ghèsci. Facìm'ancùnu sacrifìc'i 'cchjiù, tàntu cì sìmu abbituàti! (rivolta a Concetta)
Pì 'r' isèmpiju, cùmma Cuncè, lorsignùri nun n'avìti u purciddrùzzu?"
Concetta "Ca cùmi nò! Cèrtu c'avìmu! Pòvari cùmi sìja, ma nu pùarcu àmu sèmpi crisciùtu, tùtti l'anni, ca na jottarèddra e nu càt' i gliànna s'arràngianu sèmpi! Anzi, aguànnu , n'avìmu dùa!"
Fiorina " 'Bbùanu! E nùa ùnu avìmu pùru! Allùra, ohi cummà, u sà chì vulìmu fà ? Aguànnu, p'un sapì di lèji e 'ddi scrìvi, ammèci d'ammazzà 'ppì nùa, i pùarci i facim' a 'ssòrdi e 'ncuminciàm' a 'rripòni ancùna cosa. P'u rìastu, Ddìju pruvìda!"
Concetta "Ha dìttu bùanu, cùmma Fiurì!Vò 'ddì c'aguànnu, sìja nùa ca lorsignùri rimanìmu sì senza frìttuli, senza scarafùagli, senza sazìzzi, ma almènu ..."
Vittorio (balzando in piedi ed interrompendo bruscamente) "Cùmi ? Senza sazìzzi ? Ed' ìju, quànnu vàju zàppu, 'cchì 'mmì pùartu?
'Cchì 'mmì màngiu a mursìaddru?"
Fiorina (al marito) "Na vajàna, ti mangi! Na bèlla vajàn' i pipàzzi (li indica) T' i fàzz'arraganàti, ti 'cci vìvi nu quàrt'i vìnu e ti sciàli u stèssu!"
Vittorio "Màh!" (si risiede poco convinto)
Pasquale "Cùmma Fiurì, na vajàn'arraganàta và bòna 'ppì marìtta, ca s'accuntènta, ma 'ppì 'mmìja 'un và 'bbòna!
'Ppì 'mmìja ci vò ancun' àtra còsa, ca na vajàna nun m'abbàsta!"
Concetta (al marito) "E sì una nun t'abbàsta, vò dì ca tìnni pigli dùa bèlli vajàni! Anzi, ti fàzzu nu filàru 'u jùarnu, sànu sànu, tàntu n'avìmu e add'accussì stà 'bbùanu pùru c'u fìcatu!"
Quadro precedente Quadro precedente Quadro seguente Quadro seguente